اسماعیل نوری علا و داستان روشنفکران غیرسیاسی
ایران
اسماعیل نوری علا و داستان روشنفکران غیرسیاسی
ایران
سام قندچی
http://www.ghandchi.com/1514-roshanfekrane-gheiresiasi.htm
شاید به کار بردن اصطلاح روشنفکران غیرسیاسی برای این یادداشت درست نباشد چون بسیاری از آنهایی که روشنفکران غیرسیاسی نامیده می شوند از کسانیکه روشنفکران سیاسی خوانده می شوند بیشتر درباره سیاست می دانند، گرچه کلاً از احزاب و تشکیلاتهای سیاسی دوری می کردند. به هر حال اکثریت روشنفکران سیاسی ایران در دوران پهلوی، چه پیش از کودتای 28 مرداد و چه پس از آن، و چه در زمان انقلاب 57 و بعد از آن در دوران جمهوری اسلامی، در دگم مارکسیستی گرفتار بودند (1) در حالیکه روشنفکران غیرسیاسی ایران حتی اگر به نظرات کارل مارکس توجه داشتند، به او در میان دیگر صاحب نظران تاریخ اندیشه بشر می نگریستند، که می توان از کارهای او بهره برد همانگونه که یک ماه پیش در نوشتار "آینده نگرها و چپ: اختلافات و توافقات" (2) توضیح داده شد. موضوعی قابل توجه در 10 سال اخیر این واقعیت است که ابتکار سیاسی برخی روشنفکرانی که در بیش از نیم قرن، روشنفکران غیرسیاسی خوانده شده اند، امروز بیشتر به شکل گیری آلترناتیو مترقی جنبش سیاسی و مدنی ایران یاری می رساند (3). نمونه برجسته ای در این راستا دکتر اسماعیل نوری علا است. پنج سال پیش انتظارات او را از شاهزاده رضا پهلوی و تلاشهایش را در عرصه سیاست، به شارل فوریه در فرانسه تشبیه کردم (4). فوریه را فردریک انگلس در کتاب "سوسیالیسم از تخیل تا علم" یکی از سه سوسیالیست تخیلگرای عمده محسوب کرده است. شارل فوریه گرچه در عرصه سیاسی فعال بود و می خواست ناپلئون را قانع کند که طرح های سوسیالیستی او را پیاده کند، اما واقعاً آنچه روشنفکر سیاسی در آن زمان فرانسه نامیده می شد که در احزاب و تشکیلاتهای سیاسی فعال بودند، به حساب نمی آمد. دکتر نوری علا نیز 10 سال پیش چنین بود، اما پایه گذار جنبش سکولار دموکراسی ایران در خارج شد، که سال گذشته هم به تأسیس حزب سکولار دموکرات ایرانیان انجامیده است (5). شما می توانید با طرحهای اسماعیل نوری علا و حزب سکولار دموکرات ایرانیان که از جمله در مصاحبه دکتر اسماعیل نوری علا در روز گذشته مطرح شده اند، موافق یا مخالف باشید اما این را که این دسته از روشنفکران ایران که غیرسیاسی نامیده می شدند امروز تأثیر مهمی بر عرصه اپوزیسیون سیاسی و مدنی ایران دارند، نمی توان انکار کرد. لطفاً خودتان به مصاحبه روز گذشته دکتر نوری علا و طرح رفراندوم ایشان به ریاست شهبانو فرح پهلوی گوش کنید و خود قضاوت کنید (6). از سوی دیگر دسته دیگری از همان روشنفکران غیرسیاسی دوران شاه و دوران جمهوری اسلامی نظیر ابراهیم گلستان، تغییری نکرده اند، یعنی همانگونه که روشنفکران سنت احزاب و تشکیلاتهای سیاسی گذشته که فقط شعاری بودند، این دسته هم افتخار خود را در جدا ماندن از جریان روشنفکری سیاسی می بینند، گرچه به روشنی دیده اند که در سال 1357 تاریخ ایران را روشنفکری سیاسی ایران رقم زد، هر چند به قهقرا برد (7). امروز کسانی نظیر دکتر عباس میلانی از آن دسته روشنفکران غیرسیاسی نظیر ابراهیم گلستان که متحجر هستند، و در گذشته دست و پا میزنند، اسطوره برای جنبش سیاسی و مدنی ایران می سازند؛ کافی است گفتگویی را که آقای میلانی چند روز پیش داشته و لینک آن در پایین آمده، تماشا و خود قضاوت کنید (8). همانگونه که روز گذشته مطرح شد، دکانی که امثال دکتر عباس میلانی و بی بی سی راه انداخته اند (9)، نه تنها در نفی تطور تازه روشنفکران غیرسیاسی ایران است که امثال دکتر اسماعیل نوری علا ها دنبال می کنند، بلکه کمکی هم به رشد آندسته از روشنفکران سیاسی ایران نیست که همچنان معتاد به افیون کمونیستی هستند (10).
به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران
سام قندچی، ناشر و سردبیر ایرانسکوپ
http://www.iranscope.com
یازدهم مرداد ماه 1396
August 2, 2017
پانویس:
1. اندیشه
مارکسیستی و مونیسم -یکتا گرائی
http://www.ghandchi.com/299-Marxism.htm
Marxist Thought & Monism
http://www.ghandchi.com/299-MarxismEng.htm
2. آینده نگرها و چپ: اختلافات و توافقات
http://www.ghandchi.com/1484-futurists-and-left.htm
Futurists and the Left: Differences and Agreements
http://www.ghandchi.com/1484-futurists-and-left-english.htm
3. در ساختن آلترناتیوی مترقی شرکت کنیم
http://www.ghandchi.com/1510-alternative-moteraghi.htm
4. چند کلمه در مورد تلاشهای سياسی دکتر اسماعيل نوری
علا
http://www.ghandchi.com/707-EsmailNooriala.htm
5. دکتر اسماعیل نوری علا، روشنفکران ايران و احزاب
سياسی
http://www.ghandchi.com/1443-intellectuals-political-parties.htm
دکتر اسماعیل نوری علا در گفتگو با کیانوش توکلی در
اول اگوست 2017
https://www.youtube.com/watch?v=1Qez9DtCBV8
6. گفتگوی دکتر اسماعیل نوری علا و آقای حسن اعتمادی در برنامه ياران بمديريت عليرضا ميبدی
7. کن فیکون مارکسیستی سال 57 در ایران
http://www.ghandchi.com/1303-kon-faya-kun.htm
http://isdmovement.com/2017/0417/040717/040717.Sam-Ghandchi-Marxists-Armageddon.htm
8. دکتر عباس میلانی درباره ابراهیم گلستان در
گفتگویی با حسن مهری در تاریخ 22 جولای 2017
https://vimeo.com/226584616
9. دکان شاه شناسی عباس میلانی و بی بی سی
http://www.ghandchi.com/1513-shah-shenaasi.htm
10. کمونیسم افیون روشنفکران
ایران-ویرایش دوم
http://www.ghandchi.com/616-CommunismOpiate.htm
مطالب مرتبط
در مورد آزادی بیان حق با ترامپ است
http://www.ghandchi.com/1539-trump-free-speech.htm
Trump is Right about Free Speech
http://www.ghandchi.com/1539-trump-free-speech-english.htm
کامنت کیانوش توکلی درباره دکتر اسماعیل نوری علا
http://www.ghandchi.com/1540-keianosh-tavakkoly-esmail-nooriala.htm
متون برگزیده
http://featured.ghandchi.com
برای
حزب جمهوریخواهان سکولار دموکرات و آینده نگر ایران
https://sites.google.com/site/futuristparty
