چرا ایرانسکوپ را درست
کردم
چرا ایرانسکوپ را درست
کردم
سام قندچی
http://www.ghandchi.com/298-iranscope.htm
Why I Created Iranscope
http://www.ghandchi.com/298-iranscopeEng.htm
در محافل مدیریت بازرگانی ضرب المثل جالبی متداول است. میگویند اگر برای کسی ماهی بگیری او را یک روز سیر کرده ای، اما اگر به او ماهی گرفتن را بیاموزی همه عمر سیرش کرده ای. ماهی گیری هم ابزار خوب میخواهد و هم معرفت استفاده از آن ابزار. این است که این قلم ایرانسکوپ را اینطور تعریف میکنم که فقط دروازه ای به اینترنت نیست، بلکه مانند تلسکوپ یا میکروسکوپی است که بر ابران آینده نگر متمرکز است، و این قلم همانقدر از ایرانسکوپ استفاده میکنم که خوانندگان دیگر این پورتال آینده نگر.
در انقلاب 1357 و پیامد آن دوستان زیادی را از دست دادم. آن ها برای آزادی، استقلال، و عدالت اجتماعی خود را فدا کردند. اما در عمل نتیجه ای که برای جامعه ما به ارمغان آمد رژیمی واپسگراتر از رژیم گذشته بود. در واقع بعد از انقلاب اگر نیروهای دموکراتیک سرکوب نمی شدند برای آینده ایران برنامه ای نداشتند که بتواند راهگشای ترقی ایران به قرن 21 باشد. خود و همکارانم در نشریه ندای آزادی در تهران که روزنامه ای دموکراتیک در اولین ماههای بعد از انقلاب بود، هر روز عصر، ابتدا در چاپخانه پیغام امروز، و بعد در چاپخانه آیندگان منتشر میکردیم و روزنامه ما، قبل از فرار بنی صدر، با حمله حزب الله تعطیل شد. میتوانم بگویم که اگر تعطیل نشده بود هم، ما خود بعد از چند ماه، حرفی برای گفتن نداشتیم.
همانطور که قبلأ نوشتم، آنچه بعد از سرکوب نیروهای سیاسی در 1360، و مهاجرت به خارج برایم مطرح بود، این سؤال بود که "ما چه میخواهیم،" و سالها بعد، این عنوان یکی از اولین مقالاتم در یک گروه بحث اینترنتی بنام اس سی آی در یوزنت در سال 1994 بود. در واقع حتی اگر پاکترین و با صداقت ترین انسان های سیاسی ما تشخیص دادند که شاه و افراد معینی از رژیم او بر علیه دموکراسی هستند، آیا حذف شاه و آن افراد، و حتی به قدرت رسیدن آن انسانهای پاک و صدیق دیگر، میتوانست موفقیت را به ارمغان آورد؟ اگر در ایران ملایان به قدرت رسیدند، در ویتنام که چنین نبود، و همان رهبرانی که سمبل ایثار، انسانیت، و از خودگذشتکی بودند به قدرت رسیدند، اما وضع آنجا نیز امروز اسفناک و استبدادی نظیر ایران است.
آنچه از تجربه ایران آموختم این است که به جای جستجو برای رهبران خوب و پاک، بایستی برای طرح و برنامه درست کوشش کرد، که حتی ناپاکترین و شیادترین رهبران هم نتوانند جامعه را به استبداد و تباهی بکشانند. مگر همه رئیس جمهوران آمریکا پاک و صادق و آزادیخواه بوده اند؟ اما قانون اساسی کشور را مردم چیزی گزیده اند که به راحتی نتواند یک رهبر شیاد، کشور را به استبداد و فاجعه سوق دهد.
این روزها زیاد درباره نیروهای مختلف سیاسی ایران و اتحاد آن ها فکر میکنیم، و وقتی عملی نمیشود احساس یأس میکنیم. اگر خوب فکر کنیم مثلأ نیروی سیاسی سلطنت طلب چه میخواهد؟ بازگشت همان بساط شاهی که آنقدر خون دادیم که پایان دهیم. حالا بیائیم ناراخت باشیم که چرا آنها در قدرت نیستند؟ یا جریان ملی مذهبی و اصلاح طلبان اسلامی چه میخواهند؟ نجات اسلام سیاسی از نابودی کامل، و نه تنها هرروز حرفهای دکتر شریعتی را برای ما تکرار می کنند، در ختم آیت الله خلخالی شرکت میکنند و در آنجا کلمه ای از جنایات خلخالی نمی گویند. حال چه اهمیتی دارد که این ها هم در اتحاد با بقیه هستند یا نه؟ همین گونه درباره مجاهدین و کمونیستها و بقیه جریانات سیاسی می شود گفت.
ممکن است فکر کنید که با اتحاد اکثریت نیروها برای مثلاً به پیروزی رساندن مبارزه برای صلح یا انقلاب مخالفم. اتحادهائی که مثلأ در جنگ جهانی دوم یا در انقلاب چین شکل گرفت. نه در اینجا موضوع بحث اصلأ این مسائل تاکتیکی و حتی استراتژیک نیست. مسأله بحث این است که جدا از آنکه با رفرم یا انقلاب یا جنگ رژیمی تغییر کند، با این یا آن اتحاد، روز بعد از تحول نتیجه کار آنقدر به افکار و حرفهای این گروه و آن گروه ربط پیدا نمیکند، مگر آنکه قرارداد و قانونی را قبلأ اکثریت مردم نپذیریرفته باشند، و گروه معینی قادر شود نیروی نظامی را کنترل کند و تازه بخواهند قراردادی را پس از کسب قدرت، به رشته تحریر در آورند.
اگر دو نفر شریک میشوند، امروزه روز مانند عصر فئودالیسم، با قول دادن و دست دادن، به کار شروع نمیکنند. بلکه قرارداد دقیق امضأ میکنند. سیاستمداران اروپا نظیر چمبرلین هنوز در زمان هیتلر هم فئودالی کار میکردند، و با قول گرفتن ودست دادن، سیاست خارجی تنظیم میکردند، و دیپلماتهای آمریکائی را که در همان زمان روش قراردادهای روشن را تأکید میکردند، به تمسخر میگرفتند. اما در آخر معلوم شد که راه مدرن کدام بود.
مردم ایران در چند دهه بعد از انقلاب آموخته اند که روی حرف ها و قول های هیچ فرد و گروه و بشکیلات سیاسی حساب نکنند. مردم به برنامه های این جریانات توجه دارند و در صدر همه قانون اساسی پیشنهادی آن ها برای آینده ایران، چرا که وقتی اختلاف پیش آید و بخواهند کافری را گردن زنند و یا زناکاری را سنگسار کنند، کسی نمیگوید خمینی در موقع دست دادن دوستانه با نیروهای سیاسی دیگر، چه گفته بود و قانون کشور است که حاکم است.
اگر فردا آقای رضا پهلوی شاه شد و ساواکی هایی که امروز به خانه مردم برای خاطر او تلفن تهدید آمیز میکنند، به در خانه مردم بیایند ومخالفین را سلاخی کنند، کسی نمی گوید وی در موقع دست دادن وحدت چه گفت، می گویند که او پادشاه است و چنین حقی را قانون اساسی به او داده که ساواک برای سرکوب مخالفین تاسیس کند. و هرقدر آنزمان به خود ناسزا گوئیم که چرا گول فلان مأمور او که در لباس بی طرفی بما میگفت عدم استعفای وی از مقام پادشاهی مهم نیست و وحدت مهم است، دیگر در آنزمان فرقی در سرنوشت ما در زندان اوین نخواهد کرد.
آیا میگویم رهبران جریانات سیاسی ذکر شده جنایتکارند و ما رهبران دیگری می خواهیم؟ خیر. اتفاقأ فکر میکنم رهبران اکثر جریانات سیاسی ایران بهترین نمایندگان اعضا آن جریانات هستند. مسأله فردی نیست. وقتی کسی معامله میکند و قرارداد مینویسد معنی اش این نیست که طرف خود را دزد قلمداد میکند. معنی اش این است که رابطه را فرای فرد میداند و بویژه در حکومت مهم نیست که چه کسی با چه اندازه صداقت حکومت میکند، مهم این است که چگونه حکومت میکند، و آن چگونگی را برنامه های احزاب و در صدر همه قانون اساسی پیشنهادی آنها تعیین میکند.
***
به بحث اولم برگردیم. چرا ایرانسکوپ را درست کردم. خواستم که این تلسکوپ یا میکروسکوپی بسوی ایران آینده نگر باشد تا هر کسی بتواند از آن، در کنار وسائل دیگر استفاده کند، و اینبار فداکاری ها و کوشش های ما ایرانیان بجای پس رفت، پیشرفت و موفقیت برای ما به ارمغان آورد. البته این دزه ای است در دریا.
بخشهای مختلف ایرانسکوپ را با این هدف ساختم که توجه به همه عرصه های زندگی را برای تحول اجتماعی دنبال سود و نه فقط سیاست. قسمت آنتالوژی را برای آن ساختم که گزیده های نوشته های اصلی عرصه هائی را که اهمیت خاصی در تحول آینده ایران دارند، جمع آوری شود، تا کمکی باشد برای تصمیم گیری اجتماعی آگاهانه برای آینده ایران. و در این رهگذر بسیاری از سایت های مختلفی را که ثمره کوششهای بسیاری محققین و دیگران است، برای پژوهش در عرصه های گوناگون زندگی، معرفی شدند.
در این تجربه از جمع های بحث اینترنتی (انگلیسی و فارسی) بسیار آموختم و همیشه از خوانندگان ایرانسکوپ خواسته ام که بحث های خود را در این جمع ها مطرح کنند تا تعداد بیشتری در مورد معضلات جامعه ایران و راهکارهای پیشنهاد، آگاه شوند. حتی از شخصیت های سیاسی ایران نیز همین خواهش را کردم، چرا که اینترنت این فرصت را به وجود آورده که مردم مستقیمأ سوألات خود را از آنانکه میخواهند نمایندگی شان کنند، مورد پرسش قرار دهند. مطمئنأ کسانی هم هستند که هدفشان صادقانه نیست و این شخصیتها میتوانند به آنگونه افراد پاسخی ندهند، و خوانندگان هم آنقدر باهوش هستند که پرووکاتورها را تشخیص دهند و نیازی به توضیح مکرر و دور افتادن از موضوعات بحث و اتلاف وقت نیست. و این جا فرصتی است که مردم این رهبران را رودرو بیابند نه از طریق کتاب هائی که قابل هزارگونه تفسیرند.
بله شمع کوچکی برای کمک به آنها که بجای چشم دوختن به این گروه و آن گروه، خود مستقیمأ میخواهند در زندگی آینده ایران موثر باشند. تکرار کنم که هدف نفی تشکیلات ها و اهمیت متشکل بودن نیست بلکه هدف انتخاب آگاهانه است. چقدر مایه خوشحالی است که می بینم هم اکنون بسیاری دیگر نیز به این نتیجه رسیده اند و دارند قانون اساسی جمهوری سکولار دموکراتیک آینده ایران را مینویسند به جای آنکه منتظر شوند خمینی دیگری از سوئی به ما وعده بهشت دهد و از سوی دیگر برای ما قانون اساسی جهنم را تدوین کند، و زمانی که ما حتی فرصت نکنیم یک پاراگراف آنرا ارزیابی کنیم، و با یک رفراندوم احساسی به آن مشروعیت بخشند و بر ما تحمیل کنند. اگر دوباره چنان شود شاید دیگرزنده نباشیم که چون آن عقاب بگوئیم که از ماست که بر ماست.
به امید جمهوری آینده
نگر دموکراتیک و
سکولار در ایران
سام قندچی، ناشر و سردبیر ایرانسکوپ
http://www.iranscope.com
http://www.ghandchi.com
سوم آذرماه 1382
December 1, 2003
مطلب مرتبط
درباره
