جنبش جلیقه زردها و اپوزیسیون ایران

جنبش جلیقه زردها و اپوزیسیون ایران
سام قندچی

http://www.ghandchi.com/2401-yellow-jackets.htm

جنبش جلیقه زردها در فرانسه ماهها ست که برای اپوزیسیون ایران الهام بخش شده و ترجمه مقاله ای از ادگار مورَن توسط آقایان بهروز عارفی و تقی تام که دو روز پیش در خبرنامه گویا منتشر شد، خیلی خوب دلیل این علاقه اپوزیسیون را نشان می دهد وقتی در آنجا آمده که:

"آن چه در گردهم آئی‌های جلیقه زردها جلب توجه می‌کند، برخلاف تجمع‌های افراد دارای ایدئولوژی مشترک (مثل تظاهرات چپ در گذشته یا "تظاهرات برای همه" [تظاهرات دست راستی‌های افراطی علیه ازدواج برای همه. م]) این است که این تظاهرات، نه تنها افراد دارای ایدئولوژی‌های ناهمگون بلکه اغلب متضاد را در جماعتی که چیزی را رد می‌کنند گردهم می‌آورد" (1).

این پدیده ی تازه ای نیست و در آمریکا در زمان جنبش ضد جنگ ویتنام در سالهای 1960 و اوائل 1970 چنین بود و با پایان یافتن جنگ ویتنام در پی امضای معاهده صلح سال 1973 همه آن جنبش نیز خاموش شد چون برای آن خواستِ عملیِ روز، یعنی پایان دادن به جنگ ویتنام شکل گرفته بود. حتی چند سال پیش در زمان پرزیدنت جرج واکر بوش، جنبش ضد جنگ عراق در آمریکا، همینگونه بود و همین امروز نیز تشکیلاتهای ضدجنگ در آمریکا به همین شکل هستند. اما هم در فرانسه و هم در آمریکا، قرنهاست جنبشها اساساً دنبال تغییر رژیم نیستند. آمریکا در زمان انقلاب 1775، فرانسه در زمان انقلاب 1789، روسیه در زمان دو انقلاب فوریه و اکتبر 1917 و چین در زمان انقلاب 1949 و ایران در زمان انقلاب 1357 و امروز در زمان انقلاب قرن بیست و یکمی خود (2)، جنبشها، تغییر رژیم را هدف قرار دادند (3).

وقتی هدف، تغییر رژیم باشد، اگر تشکیلات اصلی رهبری کننده انقلاب تصویر روشنی از هدف خود نداشته باشد، جنبش شکست می خورد و پوپولیسم دردی دوا نمی کند. ظاهراً آیت الله خمینی پوپولیست بود اما در واقع نبود و هدفش برای خود و هوادارانش خیلی روشن ایجاد خلافت اسلامی بود و به همین دلیل نیز توانست به پیروزی دست پیدا کند. در انقلاب آمریکا نیز برای جفرسون خیلی روشن بود که نه کمونیسم می خواهد و نه سلطنت و به روشنی در پی ایجاد جمهوری دموکراتیک، سکولار و آینده نگر بود. فکر نکنید که چون جفرسون حدود یک قرن پیش از مارکس زندگی می کرد، خبر از سوسیالیسم نداشت. نظرات سوسیالیستی و کمونیستی توماس مور در کتاب «اوتوپی» او که در نوشتار «آینده نگری چیست» (4) توضیح داده شده، حدود سه قرن قبل از جفرسون در سال 1516 منتشر شده و البته توماس مور به خاطر عدم پذیرفتن هنری هشتم بعنوان ریاست عالیه کلیسای انگلستان، در سال 1532 گردن زده شد. اما اینکه جفرسون، نظرات لیبرالیسم جان لاک را با چاشنی «پیگردِ شادی» لایبنیتس می پذیرد، و نه نظرات سوسیالیستی، بسیار آگاهانه است. همچنین مخالفت جفرسون با سلطنت برای آینده آمریکا نیز بسیار آگاهانه است و اینکه در دفاتر فدرالیسم، مدیسون که پروتژه جفرسون بود، به تفصیل حتی برای حذف بی اهمیت ترین القاب اشرافی در قوانین آمریکای مدرن بحث می کند، و تا به امروز در قوانین آمریکا برای سیتیزن شدن می بینیم، به همین دلیل است (5). عکس آن نیز وقتی اپوزیسیون در کامبوج هنگام سقوط خمرسرخ به دنبال سلطنت میروند، یا در انقلاب های چین و ویتنام دنبال کمونیسم میروند، خیلی روشن است.

در چند روز اخیر دو مطلب از این قلم در ارتباط با احزاب و انقلاب قرن بیست و یکمی ایران، منتشر شد که در دومی با صراحت کامل معنای جمهوریت توضیح داده شده است (6). امروز موضوع جمهوریخواهی در جنبش سیاسی ایران به همین روشنی است و اگر حزبی جمهوریخواه است نمی تواند هدف خود را فقط ایجاد «حکومت سکولار دموکرات» اعلام کند، بلکه ضروری است که با صراحت اعلام کند که در پی ایجاد «جمهوری» با مشخصاتی است که در پلاتفرمش مشخص کرده (7)، و البته می تواند با نیروهای دیگر برای اهداف مشخص عملی، ائتلاف تشکیل دهد (8)، حتی ممکن است با اصلاح طلبان اسلامی در برخی عرصه ها بشود ائتلاف تشکیل داد، یا با پادشاهی خواهان و یا با کمونیستها و نیروهای دیگر، اما مواضع رسمی حزب را نباید هر دقیقه عوض کرد و لازم است که حزب به مردم روشن بگوید در پی ایجاد جمهوری است، و نیروهایی نیز که با چنین حزبی ائتلاف می کنند، از سر لطف نیست و اهداف خود را روشن اعلام کرده اند، از جمله احزابی که در پی کمونیسم یا سلطنت هستند.

به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران،

سام قندچی

IRANSCOPE.COM
http://www.ghandchi.com

دهم دی ماه 1397
December 31, 2018

پانویس:

1. رنگ زردِ جلیقه‌ای، نادیدنی‌ها را آشکار کرد...، ادگار مورَن، ترجمه بهروز عارفی و تقی تام
https://news.gooya.com/2018/12/post-21958.php

2. انقلاب 21 ایران

https://goo.gl/w5rMvF

3. تغییر رژیم

https://goo.gl/8o9TNe

Regime Change

https://goo.gl/cy8RYu

4. آینده نگری چیست؟ -ویرایش دوم
http://www.ghandchi.com/468-AyandehnegariChist.htm

5. مدیسون، مقاله های فدرالیست و ایران
http://www.ghandchi.com/1003-madison-federalist-papers-iran.htm
Madison, Federalist Papers and Iran
http://www.ghandchi.com/1003-madison-federalist-papers-iran-english.htm

6. نخستین سالگرد هفتم دی ماه 96 و واقعیت رهبری انقلاب 21 ایران
http://www.ghandchi.com/2394-rahbarie-enghelabe-21-iran.htm

دنبال رهبر خردمند یا فرهومند نگردیم، تشکیلات قدرت است و می تواند طلیعه جمهوریتی دموکراتیک، سکولار و آینده نگر باشد
http://www.ghandchi.com/2399-tashkilaat-ghodrat-ast.htm

7. ایران-جمهوری آینده نگر-ویرایش سوم
http://www.ghandchi.com/411-FuturistRepublic.htm
Iran-Futurist Republic-Third Edition
http://www.ghandchi.com/411-FuturistRepublicEng.htm

8. حزب آینده نگر و ائتلاف های سیاسی
http://www.ghandchi.com/309-FuturistCoalitions.htm
Futurist Party and Political Coalitions
http://www.ghandchi.com/309-FuturistCoalitionsEng.htm

مطالب مرتبط

نخستین سالگرد هفتم دی ماه 96 و واقعیت رهبری انقلاب 21 ایران
http://www.ghandchi.com/2394-rahbarie-enghelabe-21-iran.htm

آیا تئوری دیکتاتوری پرولتاریا دلیل خشونت انقلابهای کمونیستی نسبت به بقایای رژیم سابق بود
http://www.ghandchi.com/2402-enghelab-khoshoonat.htm

خمینی و رضا پهلوی تقصیر خودمان است گردن ناآگاهی و آمریکا نیاندازیم
http://www.ghandchi.com/2403-khomeini-pahlavi.htm

متون برگزیده
http://featured.ghandchi.com