دکتر هنگامه شهیدی و دفاعیات سقراط

دکتر هنگامه شهیدی و دفاعیات سقراط
سام قندچی

http://www.ghandchi.com/2307-hengameh-shahidi-socrates.htm

پی نوشت 28 آذر ماه 1398: یادداشتی برای زندانی سیاسی دکتر هنگامه شهیدی

هم اکنون چهار ماه از بازداشت خانم دکتر هنگامه شهیدی می گذرد. گفتمانی که ایشان حدود یکسال ونیم پیش در برابر آیت الله صادق لاریجانی رییس قوه قضاییه ایران مطرح کرد، با همه بحثهای فعالان حقوق بشر در ایران تفاوت دارد (1). شخصاً حقوقدان نیستم و بسیاری از حقوقدانان ما دیدگاه مدرن را از نظر حقوقی در بحث قانون اساسی ایران آینده بطور مبسوط، توضیح داده اند (2). خانم هنگامه شهیدی حقوقدان هستند اما بحث اینجانب اساساً فلسفی است. اگر دفاعیات سقراط را که افلاطون نقل کرده بخوانیم او اساساً از حق خود، حرفی نمیزند، و در گفتارش در دادگاه، آنهایی را که او را محاکمه می کنند، دارای فضیلت پایین تر از خود می بیند و می خواهد ثابت کند کسانیکه او را به فاسد کردن جوانان متهم کرده اند، خودشان آدمهای خوبی نیستند یعنی قاضیان آن دادگاه، فاضل نیستند و، بد هستند. بیش از 15 سال پیش متن دفاعیات سقراط به تفصیل بحث شد و نشان داده شد که چگونه، آنهم در دموکراسی آتن، چنین بی عدالتی و مجازات مرگ در حق سقراط به اجرا در آمد (3). لازم به یادآوری است که دیدگاه ملی مذهبی های ایران نیز خیلی به نظرات سقراط یعنی دیدگاه عدالت مخالفان حکومت عرفی وقت در آتن، در دموکراسی عهد باستان، شبیه است. در واقع آیت الله خمینی همه طرح دولتش در کتاب ولایت فقیه را از افلاطون گرفته، و از دیدگاه افلاطون، نخبگان که فیلسوف-پادشاه خوانده شده اند فاضل ترین قشر جامعه هستند که باید قدرت را در دست بگیرند، نظیر ساختار ولی فقیه و شورای نگهبان و کل آنچه قانون اساسی رژیم کوکلاکس کلان اسلامی (4)، در ایران بعد از انقلاب 57، که منبعث از این نظریه افلاطون است. اما، حالا، دکتر هنگامه شهیدی دقیقاً نظیر سقراط دارد این رژیم و قوه قضاییه آنرا با پیش فرض فلسفی خود آنها، به چالش می کشد، یعنی فضیلت آیت الله صادق لاریجانی را زیر سؤال برده است. از این نظر شاید اولین بار در 40 سال گذشته کسی را در جنبش حقوق بشری ایران می بینم که چنین گفتمانی راه انداخته است. نمی خواهم از این گفتمان و روش مبارزه، برای دفاع از حقوق بشر، حمایت کنم یا مخالفت کنم. نمی دانم نتیجه ای بدهد یا نه! ولی جالب است. همانطور که در بحث نظریه افلاطون که لینک آن در پانویس آمده، جامعه مدرن اساساً دیدگاه یونان باستان را از عدالت در نظر سقراط، و بعداً در میان نوافلاطونیان در قرون وسطی، کنار گذاشت و از دیدگاه هیوم و کانت پیروی کردند که از *حقوق* انسانها دفاع می کند و کاری ندارد که کسی "خوب" است یا "بد" یا که کسی "فاضل تر" است یا که کمتر از فضیلت بهره برده است. در این مورد در نوشته ای درباره جمهوری آینده نگر سکولار و دموکراتیک، جزئیات بحث مدرن هیوم و کانت را که جان رالز در آخرین کتاب خود پیش از فوتش خیلی عالی توضیح داده، در چالشی با دیدگاه های سید محمد خاتمی، ارائه شده است (5). با آرزوی سلامتی و آزادی هرچه زودتر خانم دکتر هنگامه شهیدی (6).

به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران،

سام قندچی

IRANSCOPE.COM
http://www.ghandchi.com

بیست و نهم مهرماه 1397
October 21, 2018

پانویس:

1. مقالاتی درباره نظرات و بازداشت خانم دکتر هنگامه شهیدی

http://goo.gl/h8v7vb

2. درباره قانون اساسی ایران آینده

http://www.ghandchi.com/constitution.htm

3. قانون و ایران: فضیلت یا حقوق
http://www.ghandchi.com/295-ghAnoon.htm
Iran & Law: Virtue or Rights
http://www.ghandchi.com/295-Law.htm

4. کوکلاکس کلان اسلامی

http://ghandchi.com/islamic-kkk.htm

5. ایران-جمهوری آینده نگر-ویرایش سوم
http://www.ghandchi.com/411-FuturistRepublic.htm
Iran-Futurist Republic-Third Edition
http://www.ghandchi.com/411-FuturistRepublicEng.htm

6. دکتر هنگامه شهیدی را آزاد کنید

http://ghandchi.com/hengameh-shahidi.htm

متون برگزیده
http://featured.ghandchi.com

برای حزب جمهوریخواهان سکولار دموکرات و آینده نگر ایران
https://sites.google.com/site/futuristparty