سام قندچی

http://www.ghandchi.com/608-JavadiAmoli.htm

بعدالتحریر چهاردهم فروردین ماه 1397: این مطلب در دوران جنبش سبز در بیستم بهمن ماه 1388 نوشته شده است و مقاله "چرا شعار جمهوری ایرانی اشتباه است" که بتازگی یک ماه پیش نوشته شده و لینک آن در زیر آمده مرتبط با این موضوع است:

http://www.ghandchi.com/1949-jomhouri-e-irani.htm

آیت الله جوادی آملی در گفتگو با ایسنا می گوید "اگر کسی کافر است نباید بگوید جمهوری ایرانی باید بگوید جمهوری اسلامی" (1).

من نه کافرم نه خداپرست و همه این بحث ها را کهنه شده می دانم و به همین علت به معنی وسیع کلمه خود را غیرمذهبی میخوانم، اما بحثم با آقای جوادی آملی در مورد توصیه شان به کافران نیست که اتفاقاً در مقایسه با اکثریت روحانیون موضع ایشان اقلاً خشونت را در این مورد تجویز نمیکند. اما اساساٌ این نوشته درباره آنگونه موضوعات فلسفی و مذهبی نیست (2).

بحث اینجا با نظراتی است که آقای جوادی آملی روز گذشته در آستانه 22 بهمن 1388 بیان کرده اند و مشخصاً نظرشان در مورد دو شعار در تظاهراتهای 8 ماهه اخیر یعنی "جمهوری ایرانی" و "نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران."  البته آقای جوادی آملی بحث های بسیار دقیقی در گفتگوی خود کرده اند و نظراتشان هم هیچ شباهتی به حرفهای امثال ملاحسنی ندارد و معلوم است از روی دانایی و حسن نیت است، اما با تمام احترام به تحقیق ایشان با اصل نظر ابراز شده مخالفم و دلیلش را هم در زیر ذکر میکنم.

بهتر است اصل اختلافم با آقای جوادی آملی را روشن بنویسم گرچه ظاهراً ممکن است کلیشه ای بنظر آید، ولی اصل بیان بحث است. اساس اختلاف این است که از انقلاب 57 تا به امروز جامعه ما اسیر گذشته نگری شده است که گرچه بعد از به قدرت رسیدن جمهوری اسلامی عامدانه از سوی دولت تقویت می شود اما منحصر به دولت نیست. به جرئت میتوان گفت که جریانات فکری ایران از مذهبیون تا ملیون، از چپی ها تا سلطنت طلبان، از اصلاح طلبان نزدیک به حکومت تا رادیکالهای سرنگونی طلب، همه اسیر در تارعنکبوت "گذشته نگری" هستند. در مقابل، آنچه جنبش دموکراسی خواهی ایران بویژه در این 8 ماهه اخیر در جنبش سبز نشان داده است، آینده نگری بوده است، و این اصل موضوعی است که درک آن ما را قادر می کند خود جنبش سبز و تفکیک آن نه تنها از رژیم بلکه از اپوزیسیون قدیمی را بتوانیم درست درک کنیم.

ممکن است سؤال شود پس چرا این جنبش شعار "جمهوری ایرانی" می دهد؟ و بعد هم کسی مانند آیت الله جوادی عاملی بگوید شعار "جمهوری اسلامی" بدهید؟

 در پاسخ باید بگویم این جنبش به همان دلیل که شعار "مرگ بر چین" در مقابل شعار "مرگ بر امریکا" می دهد، شعار "جمهوری ایرانی" هم در برابر شعار "جمهوری اسلامی" میدهد. یعنی این شعار ها مضمون مثبت این جنبش نیست بلکه بیان نیاز به خنثی کردن هر آنچه در 30 سال گذشته تبلیغ شده می باشد وگرنه خود این شعارهای خنثی کننده اصل خواستهای این جنبش را بیان نمیکنند. این شعار ها میخواهد نشان دهد که گذشته نگری هردو سوی سکه اش ما را بجایی نمیرساند.

پس خواست این جنبش چیست؟

خواست این جنبش آینده نگری است که امروز در شکل یک جنبش و نه کتابی نظری، در مقابل چشمانمان نظاره میکنیم اما فکر میکنیم مثلاً مترادف جمهوری اسلامی صدر انقلاب است یا ملی گرایی ایرانی عهد مشروطیت است، در صورتیکه به هیچیک از آن دو پدیده تاریخی گذشته ارتباطی ندارد، و اصل توجهش آینده نگری است (3).

اجازه دهید مثالی بزنم تا منظورم را روشن تر کنم. آقای جوادی آملی میگوید "از جمهوری ایرانی هیچ کاری ساخته نیست. در جنگ جهانی اول همین ما ایرانی‌ها تسلیم شدیم و تسلیم کردیم. در جنگ جهانی دوم همین ایران را ما ایرانی‌ها تسلیم کردیم. گفتند 17 شهر بدهید گفتیم چشم. گفتند باید نوکر بشوید گفتیم چشم" (4).

در پاسخ باید بگویم اتفاقاً جنبش دموکراسی خواهی ایران هم وقتی این روزها در خیابانها شعار "جمهوری ایرانی" می دهد منظورش همین است که این هم شعاری مشابه "جمهوری اسلامی" است و به گذشته تعلق دارد همانطور که میخواهد بگوید "مرگ بر روسیه" شعاری مثل "مرگ بر امریکا" است و به گذشته تعلق دارد یعنی نه برای جایگزینی اولی به جای دومی بلکه برای عبور کردن از گذشته نگری چه از نوع دوم باشد و چه از نوع اول.

به همین علت جنبش سبز بر خلاف نظر آقای جوادی آملی، خوب لطمات جمهوری اسلامی را به ایران می بیند و در سالروز گروگانگیری یاد آور میشود که شلوغ کردن علیه امریکا و بعد چَشم گفتن و ساخت و پاخت، نشان از استقلال نیست؛ یا ادعای تسخیر کربلا و فتح قدس کردن و بعداً صدام را برادر خواندن چیزی نیست که بشود به آن افتخار کرد و فقط حکایت از عدم درک مناسبات معقول دیپلماتیک در عصر گلوبالیسم دارد.

دقیقاً جنبش سبز دارد می گوید پاسخ در گذشته نیست چه آن گذشته 2500 ساله باشد و چه 1400 ساله، هر چند هردو آنها بخشی از تاریخ ما مردم ایران هستند و نمیتوان چه ایران باستان و چه دوران اسلام در ایران را انکار کرد، اما آینده نگری لازم است تا بتوان حتی از دستاوردهای آن گذشته نیز بهره برد و در این جهان موفق شد.

سی سالِ گذشته بهتر از هر تجربه ای این واقعیت را به مردم ایران نشان داده است که گذشته نگری نابود کننده است و دقیقاً 22 بهمن امسال تفاوتش با 22 بهمن های 31 سال گذشته در همین نکته است که چه رژیم و چه اپوزیسیون دیگر نمیتوانند مردم را با قصه های گذشته مشغول کنند و اگر حرفی برای گفتن ندارند بهتر است تاریخ را برای تاریخ نگاران و برای کلاس تاریخ بگذارند، نه آنکه از تاریخ بجای ارائه برنامه های معین جهت حل مسائلی که جامعه ما امروز با آن روبرو است، جانشین بسازند (5).

آینده نگری اصل پیام جنبش دموکراسی خواهی ایران است و این جنبش آنچه به شکل نظری طی این سالها طرح شده است را در رویکرد خود به جامعه در یک جنبش واقعی اجتماعی آشکار میکند (6).

مایه شگفتی است که رژیم جمهوری اسلامی انقدر از اینترنت وحشت دارد اما هنوز متوجه نشده است که اینترنت آینه ای است که واقعیت ایران کنونی را منعکس میکند و نه بالعکس.  اگر آینه شکستن به رژیم کمکی میتواند بکند در آنصورت رژیم به راهی میتواند ادامه دهد که سالهاست آیت الله جنتی توصیه کرده است، اینترنت را ببندد، و یا حتی مانند پیشینیان آقای جنتی، رادیو و تلویزیون را هم با خاک یکسان کند.

به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران

سام قندچی

IRANSCOPE.COM
http://www.ghandchi.com
بیستم بهمن ماه 1388
February 9, 2010

پانویس:

1. خبرنامه گویا: جوادی آملی: کاری که باعث تضعیف نظام شود، حرام عینی است، اگر کسی کافر است نباید بگوید جمهوری ایرانی باید بگوید جمهوری اسلامی، ایسنا
http://news.gooya.com/politics/archives/2010/02/100180.php

2. خدا و ما -ویرایش دوم (1)
http://www.ghandchi.com/844-god-and-us.htm
The God and Us
http://www.ghandchi.com/844-god-and-us-english.htm

3. ایران آینده نگر: آینده نگری در برابر تروریسم
http://www.ghandchi.com/500-FuturistIran.htm
FUTURIST IRAN: Futurism vs Terrorism
http://www.ghandchi.com/500-FuturistIranEng.htm 

4. خبرنامه گویا: جوادی آملی: کاری که باعث تضعیف نظام شود، حرام عینی است، اگر کسی کافر است نباید بگوید جمهوری ایرانی باید بگوید جمهوری اسلامی، ایسنا
http://news.gooya.com/politics/archives/2010/02/100180.php

5. ایران-جمهوری آینده نگر-ویرایش سوم
http://www.ghandchi.com/411-FuturistRepublic.htm
Iran-Futurist Republic-Third Edition
http://www.ghandchi.com/411-FuturistRepublicEng.htm

6. ایران آینده نگر: آینده نگری در برابر تروریسم
http://www.ghandchi.com/500-FuturistIran.htm
FUTURIST IRAN: Futurism vs Terrorism
http://www.ghandchi.com/500-FuturistIranEng.htm

مطلب مرتبط

چرا شعار جمهوری ایرانی اشتباه است
http://www.ghandchi.com/1949-jomhouri-e-irani.htm

متون برگزیده
http://featured.ghandchi.com

برای حزب جمهوریخواهان سکولار دموکرات و آینده نگر ایران
https://sites.google.com/site/futuristparty

SEARCH