موانع مقابل تعمیق جنبش سکولار دموکراسی ایران

 سام قندچی

http://www.ghandchi.com/1676-depth-secular-democracy.htm

دستکم از روزهای آستانه جنبش سبز در ایران، برای بخش قابل ملاحظه ای از جنبش مدنی و سیاسی ایران روشن شده بود که راه کار برای آینده ایران سکولار دموکراسی است و دقیقاً هم این نیرویی بود که انتخابات را در دور دوم ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، تحریم کرد و در واقع کمپین انتخاباتی میر حسین موسوی و مهدی کروبی در انتخابات ریاست جمهوری خرداد 1388 شکستن آن تحریم سکولار دموکراتهای ایران بود که دیگر بصورت نیرویی غیر قابل انکار انتخابات را در جمهوری اسلامی به چالش می کشیدند و کسانی را که به خاطر مخالفتشان با حکومت اسلامی در ایران به احزاب اصلاح طلب مشارکت و اعتماد ملی پیوسته بودند، بسوی ایجاد آلترناتیو سکولار دموکرات فرا می خواندند، از جمله همان زمان جریاناتی نظیر جبهه دموکراتیک تا آنجا پیش رفتند که حتی از کاندیداتوری مهندس طبرزدی برای ریاست جمهوری سخن می گفتند. رژیم اسلامی، کمپین موسوی و کروبی را بعنوان خنثی کننده این تحول تازه در ایران می دید ولی در عمل خود این کمپین نتایج انتخابات را زیر سؤال برد و جنبش سبزی به راه افتاد که یک روزه ره صدساله پیمود، و کل رژیم را به چالش کشید و نه آنکه فقط خواستار حق سکولار دموکراتها برای انتخاب شدن شود. به این شکل برای رژیم راهی نماند جز حصر رهبران خودی یعنی موسوی و کروبی که دیگر قادر نبودند حتی اگر می خواستند نیز در احقاق حقوق هوادارانشان که در کهریزک با شکنجه و قتل روبرو شدند، با حاکمیت کنار بیایند. مهدی کروبی نقد کننده اصلی کهریزک، و خواستار کشف حقایق شد و زمینه اش نیز این بود که رادیکالترین نیروهایی که در آن انتخابات شرکت کردند به دلیل عدم اجازه به سکولار دموکراتها برای کاندید شدن در انتخابات، به کمپین مهدی کروبی پیوسته بودند و بسیاری از آنها که از سوی کمپین مهدی کروبی برای شوراهای شهر کاندید شده بودند حتی دیگر مسأله شان فقط دستیابی به گزینش سکولار دموکراتها نبود و جنبش سبز را انقلابی برای سرنگونی جمهوری اسلامی می دیدند، البته به شکلی نظیر انقلابهای رنگی اروپای شرقی، بدون آنکه لزوماً با نیروهایی که اینگونه برنامه ها را ترویج می کردند در ارتباط باشند، و نیروهای امنیتی رژیم که خیلی در مورد انقلابهای رنگارنگ از سوی جریاناتی در اپوزیسیون، بویژه جریانات چپ هوادار اصلاح طلبان در خارج شنیده بودند، تصور کردند که این نیروها با خارج در ارتباط هستند و آنقدر وحشت کردند که فعالین داخل کشور را در کهریزک به فجیع ترین شکل شکنجه کردند و به قتل رساندند بدون آنکه بدانند در جستجوی اطلاعاتی بودند که وجود خارجی نداشت و این جنبش سبز واقعاً در داخل ایران بدون ارتباط با خارج تطور پیدا کرده بود و در واقع جنبش سکولار دموکراسی ایران که طی 30 سال پس از انقلاب در داخل ایران بشکلی طبیعی تکامل یافته بود در قامت جنبش سبز خود را بیان می کرد که نشان می داد حتی با جریانات سکولار دموکرات داخل کشور نظیر جبهه دموکراتیک طبرزدی یا جریانات سکولار دموکرات در خارج، نظیر جریان سکولاریسم نو دکتر اسماعیل نوری علا که در پی جنبش سبز خود را با عنوان سکولارهای سبز عنوان کرد، ارتباطی نداشت و گرچه جریانی سکولار دموکرات بود اما خود به خودی در درون جامعه ایران طی 30 سال پرورش یافته بود و خود را در انتخابات 1388 در داخل دو کمپین حزب مشارکت و حزب اعتماد ملی نشان داد و در نتیجه نظیر دوم خرداد 1376 عملاً رهبری این حرکت در دست اصلاح طلبان یعنی آقایان میرحسین موسوی، مهدی کروبی و خانم زهرا رهنورد قرار گرفت، زیرا گرچه جریانی سکولار دموکرات، اما خود به خودی بود.

در خارج کشور، جنبش سکولار دموکراسی ایران بسیار آگاهانه در 38 سال گذشته در جریان بوده است و بویژه پس از تأسیس سایت سکولاریسم نو دکتر اسماعیل نوری علا، این جنبش تریبون خود را پیدا کرد اما مایه تعجب است که چرا پس از 38 سال، این جنبش قوام لازم را نه تنها در سال 1388 پیدا نکرد بلکه هنوز نیز قوام و عمق لازم را ندارد که بتواند بطور جدی با استراتژی روشن، جمهوری اسلامی را به چالش کشد و گرچه بحث نقشه راه پیش از کنگره سکولار دموکراتها به روشنی مطرح شد (1)، اما عملاً همچنان بحثهای فرعی، کانون توجه جنبش سکولار دموکراسی ایران است و دوباره به طرح های منشورهای حداقلی باز می گردد که سالها پیش از تأسیس سایت سکولاریسم نو، شکست خورده اند. دلیل مسأله این است که جنبش سکولار دموکراسی ایران همچنان درگیر بحث سه گانه است: اولی کشمکش سلطنت و جمهوری است گرچه گفته می شود برای هر دو طرف موضوعی ثانوی است اما در واقع همچنان مشغولیت فکری است. دومی موضوع سازمان مجاهدین خلق است که به رغم روشن بودن خط مشی ضد سکولار آن، همچنان بعنوان نیرویی سکولار باعث بحث های طولانی بی ثمر است. سومین موضوع نیز احزاب و سازمانهای قومی هستند که بویژه همین تازگی در جریان همه پرسی استقلال کردستان عراق، انرژی زیادی را از جنبش سیاسی ایران گرفت. واقعیت این است که این سه مشغولیت سکولار دموکراتهای ایران باعث شده که جنبش سکولار دموکراسی ایران عمق پیدا نکند. در واقع این سه مشغله اصلاً موضوع مرکزی برای پلاتفرم سکولار دموکراسی نیستند و آنچه برای پیروزی پلاتفرم سکولار دموکرات مورد نیاز می باشد این است که بتوان طرحی از رژیمی واقعاً سکولار و دموکرات، در کشوری جهان سومی نظیر ایران ارائه کند، وقتی می دانیم هم رژیمهای سکولار در خاورمیانه، از ترکیه تا مصر تا ایران قبل از انقلاب، ناموفق بوده اند، و هم امروز وقتی می خواهیم در خاورمیانه از رژیمی سکولار صحبت کنیم مثلاً عربستان سعودی و شیخ نشین های خلیج فارس مطرح می شوند که نهً سکولار هستند و نه دموکراتیک. در نتیجه تعمیق برنامه سکولار دموکراسی برای ایران در صدر نیازهای کسانی است که می خواهند این پلاتفرم را برای جامعه ایران مورد قبول کنند.

موضوعات سه گانه سلطنت و جمهوری، مجاهدین و سکولاریسم، یکپارچگی ایران و تجزیه طلبی، اساساً برای حزب سکولار دموکرات ایرانیان تمام شده است و به روشنی با جمهوری سمتگیری دارد، مجاهدین را سکولار و دموکراتیک قلمداد نمی کند و با تجزیه طلبی مخالف است و وحدت ایران را نیز نه بر اساس تحمیل ناسیونالیسم افراطی و پان ایرانیسم، بلکه بر اساس قبول سکولار دموکراسی در سراسر کشور و رفع تبعیض های مذهبی و قومی می داند. در نتیجه حزب سکولار دموکرات ایرانیان قادر است که امروز گام بعدی را بردارد و به سکولار دموکراسی بعنوان طرحی برای دگرگونی در ایران و منطقه خاورمیانه و کشورهای دیگر جهان سوم نگاه کند که نه مانند سالهای اوائل قرن بیستم، رژیمهایی در ظاهر سکولار اما در عمل ادامه ساختارهای عقب مانده اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بسازد که با چاشنی وابستگی به دو اردوگاه سرمایه داری یا اردوگاه سوسیالیستی باشند، بلکه به قول دکتر اسماعیل نوری علا در پی ساختن سکولاریسم نویی باشیم که بر پایه پلاتفرمی آینده نگر بنا شود همانگونه که 200 سال پیش ایالات متحده آمریکا با قانون اساسی سکولار دموکرات و آینده نگر تأسیس شد نه آنکه پس از استقلال از بریتانیا، کلنی های سیزده گانه همان راه کلونیالیسم را ادامه دهند اما حالا بعنوان کلنی فرانسه! در نتیجه سکولار دموکراتهای ایران چنین افق بزرگی را برای ایران، خاورمیانه و کلاً جهان سوم می گشایند (2) و بسیاری کشورهای دیگر نظیر کره جنوبی نیز در چنین راهی گام بر می دارند و در واقع چالش اصلی در برابر جنبش اسلامی در خاورمیانه چنین حرکتی است، و ضرورت دارد که بیشتر و بیشتر از سوی جهان غرب به رسمیت شناخته شود و ابتکار گلوبال برای سکولاریسم با این هدف مطرح شد که طرحی استراتژیک برای سکولار دموکراتهای ایران برای تعمیق اهداف خود است به جای آنکه همچنان در بحثهای سه گانه ای که مدتهاست دیگر پایان یافته، وقت و انرژی خود را صرف کنند. در واقع ابتکار گلوبال برای سکولاریسم آن برنامه ای است که در عمل حزب سکولار دموکرات ایرانیان توانسته است در خارج کشور در میان ایرانیان در جنبش سکولار دموکراسی ایران مطرح کند. اما هنوز نه با نیروهای بین المللی و نه با نیروهای سیاسی داخل کشور این عمق بحث مطرح نشده و همچنان نیروهای سکولار دموکرات با بحثهای سه گانه پیشین شناخته می شوند و طرح های تکراری و بی حاصل تلاش برای ایجاد منشور حداقل که تبلور دورانی است که هنوز سکولار دموکراتهای ایران پاسخ روشنی نظیر حزب سکولار دموکرات ایرانیان به بحثهای سه گانه نداشتند، حزبی که به روشنی جمهوریخواه و مخالف تجزیه ایران است و مجاهدین را نیرویی سکولار دموکرات قلمداد نمی کند و بدون رودربایستی مواضع خود را اعلام می کند و به همین دلیل قادر است که جنبش سکولار دموکراسی ایران را به مرحله بعدی یعنی طرح ابتکار گلوبال برای سکولار دموکراسی، در چالش جریان اسلامگرایی در ایران، منطقه و جهان، مطرح کند (3). در واقع اگر به معضل اسلام و گلوبالیسم (4) دقیق نگاه کنیم، راه حل پیشنهاد شده در بالا برای ایران و جهان جهت مقابله با بلای اسلامگرایی که نیم قرن است بر خاورمیانه و جهان نازل شده، منطقی به نظر می رسد.

به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران

سام قندچی، ناشر و سردبیر ایرانسکوپ
http://www.iranscope.com

http://www.ghandchi.com
دهم آبان ماه 1396
November 1, 2017

پانویس:

1. نقشه راه برای اپوزیسیون سکولار دموکرات بسیار ساده است
http://www.ghandchi.com/1628-raahe-hale-saadeh.htm

2. دو گونه برخورد با «توسعه»
http://www.ghandchi.com/505-taghiir.htm
Change: Revolution, Reform, or
http://www.ghandchi.com/104-New.htm

3. وقت تشکیل "ابتکار گلوبال برای سکولاریسم" است
http://www.ghandchi.com/871-global-secular-initiative.htm
http://isdmovement.com/2015/0215/022315/022315.Sam-Ghandchi-Time-forglobal-secularism-initiative.htm
Time for a Global Secular Initiative
http://www.ghandchi.com/871-global-secular-initiative-english.htm

4. اسلام و گلوباليسم
http://www.ghandchi.com/695-IslamGlobalization.htm
Islam and Globalization
http://www.ghandchi.com/695-IslamGlobalizationEng.htm 

مطلب مرتبط
آینده نگری چیست؟ -ویرایش دوم
http://www.ghandchi.com/468-AyandehnegariChist.htm

متون برگزیده
http://featured.ghandchi.com

برای حزب جمهوریخواهان سکولار دموکرات و آینده نگر ایران
http://www.ghandchi.com/futuristparty/index.html

SEARCH