از خاتمی تا خاتمی
از خاتمی تا خاتمی
سام قندچی
http://www.ghandchi.com/4551-az-khatami-taa-khatami.htm
From Khatami to Khatami
http://www.ghandchi.com/4551-az-khatami-taa-khatami-english.htm
این نقل قول از کارل مارکس خیلی مطرح می شود وقتی می نویسد: «هگل در جایی اظهار می‌کند که تمام وقایع بزرگ و شخصیتهای جهان تاریخی دوبار ظاهر می‌شوند. او فراموش می‌کند اضافه کند که: بار اول به‌صورت تراژدی، بار دوم به‌صورت نمایش کمدی»! واقعیت این است که ما نمی دانیم که تاریخ چگونه پیش خواهد رفت و فقط درباره ی وقایع گذشته می دانیم و البته ممکن است بسیاری از آن وقایع برای آینده درس آموز باشند یا که نباشند! در 45 سال گذشته شخصیتی در عالم سیاست ایران بوده و همچنان در قید حیات است به نام حجت الاسلام سید محمد خاتمی که این نگارنده درباره ی او بسیار نوشته ام. من در ایران بعد از انقلاب 57 در انتشار روزنامه ای به نام ندای آزادی فعال بودم که مدت کوتاهی در آن روزهای بعد از انقلاب منتشر می شد، و به روزنامه ای با همان نام که بعدها توسط اصلاح طلبان اسلامی منتشر شد، ربطی نداشت!
به هر حال من در سال 1360 در پی بسته شدن فضای سیاسی در ایران و آغاز اعدامهای سیاسی دهه ی 60، به آمریکا بازگشتم و گرچه، پیش از انقلاب کارت سبز داشتم، این بار بعد از بازگشت دیگر شهروند آمریکا شدم و دوتابعیتی هستم! بعد از آن تاریخ تا به امروز 3 بار برای دیدار با خانواده به ایران سفر کرده ام. نخستین بار در زمان ریاست جمهوری آیت الله علی اکبر هاشمی رفسنجانی بود که پاسپورت ایرانی ام را در آمریکا تمدید کردم و برای مدت 3 ماه در تابستان 1374 به ایران سفر کردم که خوش گذشت. دومین بار در زمان ریاست جمهوری حجت الاسلام محمد خاتمی بود که آن دفعه نیز برای مدت 3 ماه اما در تابستان 1377 به ایران سفر کردم. در سفر دوم مادرم هنوز زنده بود. مادرم با اینکه یک خواهرش آذر معتقدی جوانشیر از سران حزب توده بود و یک خواهر دیگرش از فعالان اسلامی هوادار خمینی بود، اما مادرم (و پدرم) که همیشه غیرسیاسی بودند چه در زمان شاه و چه در زمان رژیم اسلامی، با اینحال وقتی در آن تابستان 1377 به ایران رفته بودم، مادرم به من گفت که سال پیش از آن در انتخابات ریاست جمهوری سال 1376 شرکت کرده و به خاتمی رأی داده بود و با غرور می گفت که خاتمی رییس جمهور ما است. شخصاً در هیچ انتخاباتی غیر از مجلس اول شرکت نکردم چون سکولارها حق انتخاب شدن نداشتند، با اینحال برایم جالب بود که دیدم حتی مادرم که هیچوقت در انتخاباتی شرکت نکرده بود در آن انتخابات شرکت کرده بود. هنوز تا به امروز با اینکه خیلی از محمد خاتمی نقد نوشته ام باید اذعان کنم که نمی توانم درباره ی محمد خاتمی قضاوت نهایی را بکنم! محمد خاتمی در اوائل سالهای بعد از انقلاب زمانی که دکتر ابراهیم یزدی از مدیریت کیهان تهران کنار گذاشته شد به ریاست آن مؤسسه منصوب شد. در مطبوعات درباره ی ابراهیم یزدی بسیار گفته شده و این نگارنده نیز درباره ی دکتر ابراهیم یزدی خیلی نقد نوشته ام اما حقیقت این بود که در زمان دکتر ابراهیم یزدی روزنامه ی کیهان خیلی دموکراتیک تر از زمان محمد خاتمی بود.
به هر حال ریاست جمهوری آقای خاتمی با قولهای زیادی در سال 1376 آغاز شد و من در تابستان 1377 دومین سفرم را از آمریکا به ایران بعد از سال 1360 داشتم و 3 ماه در ایران بودم که بازهم خوش گذشت. اما هنوز سه ماه از بازگشتم از آمریکا به ایران نگذشته بود که خبر قتل زنده یادان داریوش و پروانه فروهر را در مطبوعات خواندم و بقیه ی ماجراهای آنچه در این سالها به درست یا به غلط قتلهای زنجیره ای نامیده شده را همه می دانیم! آیا می شود که محمد خاتمی و سیاستهایش را در رابطه با آن وقایع مقصر شناخت؟ شخصاً همیشه با اصلاح طلبی ارتجاعی مخالف بوده و هستم و نظرم را بویژه به روشنی بعد از نوروز 1383 به کرات بیان کرده ام؛ اما قضاوت نهایی در مورد شخصیتهای تاریخ ایران نظیر نقش حجت الاسلام محمد خاتمی در وقایعی نظیر قتل فروهرها بسیار دشوار است. با اینهمه آشکار است که آنچه در آذرماه 1377 با قتل فروهرها آغاز شد تیشه به ریشه ی هر امیدی به اصلاحات اسلامگرایان را در ایران زد. با اینحال من همیشه از اصلاحات مترقی حمایت کرده ام. این نگارنده بعد از آن تاریخ تا به مدت 16 سال به ایران سفری نکردم تا اینکه در دومین سال دوره ی اول ریاست جمهوری حجت الاسلام حسن روحانی در آستانه ی نوروز 1393 برای 3 ماه جهت دیدار با خانواده به ایران رفتم و توانستم به همراه برادرم که اکنون درگذشته است، به مزار پدر و مادرم بروم که طی آن سالها درگذشته بودند و البته غیر از درد یادآوری غم از دست دادن درگذشتگان، بازهم خوش گذشت. ما اکنون با آغاز به کار رییس جمهور تازه ی رژیم اسلامی دکتر مسعود پزشکیان، دوره ی تازه ای را در ایران آغاز می کنیم، و امیدوارم با همراهی تلاشهای نلسون ماندلا ایران حسین رونقی و بسیاری دیگران، بزودی بسوی برقراری «سکولار دموکراسی» حرکت کنیم، و امیدوارم هیچگاه وقایعی نظیر قتل زنده یادان داریوش و پروانه فروهر در ایران تکرار نشود!
به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران،
سام قندچی
IRANSCOPE
http://www.ghandchi.com
17 تیر
1403
July 7, 2024
متون برگزیده
http://featured.ghandchi.com
برای
حزب جمهوریخواهان سکولار دموکرات و آینده نگر ایران
http://www.ghandchi.com/futuristparty/index.html
