تفاوت مهم کانت و اصلاح طلبان ما
سام قندچی
http://www.ghandchi.com/1164-kant-vs-eslahtalabi-maa.htm

هفته گذشته دوست عزیز دکتر اسماعیل نوری علا مقاله سیزده سال پیش نگارنده این سطور را تحت عنوان "اصلاح طلبی ارتجاعی" در سایت "جنبش سکولار دموکراسی ایران" تجدید چاپ کرده و در صفحه اول آن سایت نوشته بود "از میان مقالاتی انتخاب شده که هیچگاه کهنه نمی شوند." از لطف ایشان سپاسگزارم اما یادداشت ایشان مرا به فکر انداخت که چرا بحث این مقاله هنوز کهنه نشده است (1).

همانطور که در آن مقاله مفصلاً توضیح داده شده کانت طرفدار انقلاب نبود و هوادار اصلاحات بود اما وقتی انقلاب کبیر فرانسه خواستهایی را که او مدنظر داشت مطرح کرد، کانت از آن انقلاب دفاع کرد. همانجا باید اضافه می کردم به رغم آنکه کانت طرفدار انقلاب نبود اما رادیکال بود به این معنی که در نقد خود از جامعه آن دوران به ریشه می رفت و کتاب او در مورد مذهب که در دوران جانشین فردریک کبیر ممنوع اعلام شد نمونه بارزی از این واقعیت اصلاح طلبی کانت است.

در مقایسه اصلاح طلبان ایران به ریشه نمی روند و حتی بعد از شکست جنبش سبز چه در داخل و چه در خارج، اصلاح طلبان همان نقدی را از جامعه و دولت دارند که 12 سال پیش از آن داشتند و "اصلاح طلب" به این معنی هستند که نمی خواهند به ریشه بپردازند یعنی تحلیلشان از واقعیت معضلات ایران به موضوعات صوری محدود است.

البته حجت الاسلام سید محمد خاتمی، رهبری جنبش اصلاحات در ایران در سال 1376 و همچنین میرحسین موسوی و مهدی کروبی که رهبری جنبش سبز را در سال 1388 در دست داشتند غیر از این نگفته اند و بر آنان نمی شود خرده گرفت اما هواداران سکولار آنها گویی توجهی به این واقعیت رهبری جنبش اصلاحات ندارند (2).