سکولاریسم:
آمریکا در مقایسه با فرانسه
سام قندچی
http://www.ghandchi.com/1095-secularism-us-vs-france.htm
Secularism: US vs France
http://www.ghandchi.com/1095-secularism-us-vs-france-english.htm
مطالب مرتبط: https://bit.ly/3awRkuW
یک صد و پنجاه سال پیش، آلکسیس دو توکویل که از فرانسه به آمریکا آمده بود، در سال 1835 در کتاب خود تحت عنوان "دموکراسی در آمریکا" می نویسد که چقدر تجربه موفق آمریکا با سکولاریسم تحسین برانگیز است (1).
اما 15 سال پیش، در پی قتل عام دهشتناک یازدهم سپتامبر 2001 در آمریکا که توسط اسلامگرایان افراطی پس از 22 سال تروریسم اسلامگرا در خارج صورت گرفت (2)، آمریکا از میراث بزرگ سکولار غرب برای نبردی ایدئولوژیک با اسلامگرایی افراطی، بهره نگرفت.
در مقایسه، کمتر از سه ماه از جنایت شنیع داعش در حملات پاریس نگذشته (3) و هم اکنون فرانسه نبرد ایدئولوژیک بزرگی را در مقابله با اسلامگرایی افراطی با تکیه بر میراث سکولار غرب آغاز کرده است (4).
تجربه غرب با سکولاریسم، آمریکا یا فرانسه، گرچه بسیار غنی است، در حافظه بلافاصله مردم نیست و به زمانی بر می گردد که از آن سالها گذشته است (5). فرانسه این میراث را در چالش ایدئولوژیک حاضر از نو زنده کرده است. وقت آن رسیده که آمریکا نیز با تکیه بر میراث سکولار غرب، نبردی ایدئولوژیک را علیه اسلامگرایی افراطی، سازمان دهد. ما همین حالا 40 سال عقب هستیم (6).
به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران،
سام قندچی
1. "در بدو ورودم به آمریکا جنبه مذهبی کشور اولین چیزی
بود که توجه مرا بخود جلب کرد، هر چه بیشتر در آنجا ماندم، بیشتر نتائج سیاسی این
وضعیت را ملاحظه کردم. در فرانسه همیشه روحیه مذهبی و روحیه آزادی را دو حرکت در
جهت متضاد هم دیده بودم. اما در آمریکا دیدم که در نهایت این دو متحد بودند و
مشترکأ بر کشور مشترکی حکم میراندند. علاقه ام به کشف علت این پدیده روز به روز
افزایش مییافت. برای راضی کردن خود، از اعضأ همه فرقه های مذهبی سوال کردم، بویژه
از جامعه روحانیون که منبع همه مذاهب گوناگون و بویژه در ادامه آن صاحب منفعت، سوأل
کردم. بعنوان عضوی از کلیسای کاتولیک، بویژه در ارتباط با چندین کشیش آن مذهب که با
آنان از خیلی نزدیک اشنا بودم، قرار گرفتم. به هر یک از آنان تحیر خود را بیان
داشتم و شک خود را توضیح دادم. دیدم آنها فقط درباره موضوعات جزئی با هم اختلاف
داشتند، اما جملگی حیات صلح آمیز مذهب در کشور خود را اساسأ با جدائی مذهب و دولت
مرتبط میدیدند. حتی لحظه ای تردید نمیکنم این موضوع را تأیید کنم که در تمام مدت
اقامتم در آمریکا حتی یک نفر از روحانیون یا مردم عادی را ندیدم نظری غیر از این
نکته را ابراز کند....
"مدت کوتاه سه سال نمیتواند هرگز تجسم انسان را سیر کند، و نه آنکه شادی های ناکامل
این دنیا دل وی را راضی کنند. انسان بتنهائی، از میان همه مخلوقات، تحقیر برای وضع
طبیعی زیستن را بنما میگذارد، و در عین تمایل بی نهایت برای زیستن، او به زندگی
لعنت میکند، در حالیکه از نابود شدن می هراسد. این احساسات متفاوت مرتبأ روح وی را
به اندیشه به وضعیت آینده متمایل میکند، و مذهب این تفکرات وی را به دور دست ها
میبرد. مذهب، به عبارت ساده نوع دیگری از امید است. انسانها نمیتوانند اعتقاد مذهبی
خود را بدون عدم انطباق فهم خود، و یک نوع تحریف خشونت بار خصلت حقیقی خود، ترک
کنند، و به طور مغلوب نشدنی به احساسات وارسته خود باز میگردند. بی ایمانی یک اتفاق
است، و اعتقاد تنها وضعیت ثابت بشریت است...وقتی یک مذهب، امپراطوری خود را تنها بر
مبنای خواست فناناپذیری که در قلب هر بشری هست بنا میکند، آن زمان ممکن است که
قلمرو جهانی را بطلبد، اما هنگامیکه خود را به دولت متصل میکند، بایستی اصولی را
بپذیرد که تنها در محدوده ملت معینی قابل قبولند. در نتیجه، با ایجاد اتحاد با
نیروی سیاسی، مذهب اتوریته خود را بر جمعی اضافه میکند، اما امید حکمرانی بر همه را
از دست میدهد." [آلکسیس دو توکویل، دموکراسی در آمریکا،
ص 319-322 متن انگلیسی]
2. From Salman Rushdie to WTC
http://www.ghandchi.com/87-aboutWTC.htm
3. از نیویورک تا پاریس، پانزده سال ترور
http://www.ghandchi.com/1043-ny-to-paris.htm
4. Guardian: France to overhaul
secularism teaching to help stop radicalisation
http://www.theguardian.com/world/2016/jan/21/france-overhaul-secularism-teaching-anti-radicalisation-paris-attacks
5. سکولاریسم چیست؟
http://www.ghandchi.com/302-Secularism.htm
6. وقت تشکیل "ابتکار گلوبال برای
سکولاریسم" است
http://www.ghandchi.com/871-global-secular-initiative.htm
متون برگزیده
http://featured.ghandchi.com
برای حزب جمهوریخواهان سکولار دموکرات و آینده نگر ایران
http://www.ghandchi.com/futuristparty/index.html